چهل حدیث از امام حسن عسکری (ع)

 پرهیز از جدال و شوخی:

جدال مکن که ارزشت میرود و شوخی مکن که بر تو دلیر شوند.

 تواضع در نشستن:

هر که به پایین نشستن در مجلس خشنود باشد، پیوسته خدا و فرشته ها بر او رحمت فرستند تا برخیزد.

 هلاکت در ریاست و افشاگری:

آن که را به راست و چپ رود واگذار! به راستی چوپان، گوسفندانش را به کمتر تلاشی گِرد آوَرَد. مبادا اسرار را فاش کرده و سخن پراکنی کنی و در پیریاست باشی، زیرا این دو، آدمی را به هلاکت میکشانند.

 گناهی که بخشوده نشود:

از جمله گنـاهانی کـه آمرزیده نشود ایـن است که [آدمی ] بگوید: ی کاش مرا به غیر از این گناه مؤاخذه نکنند. سپس فرمود: شرک در میان مردم از جنبش مورچه بر روپوش سیاه در شب تار نهانتر است.

نزدیکتر به اسم اعظم:

«بسم اللّه الرّحمن الرّحیم» به اسم اعظم خدا، از سیاهی چشم به سفیدیاش نزدیکتر است.

دوستی نیکان و دشمنی بدان:

دوستی نیکان به نیکان، ثوابست بری نیکان. و دوستی بدان به نیکان، فضیلت است بری نیکان. و دشمنی بدان با نیکان، زینت است بری نیکان. و دشمنی نیکان با بدان، رسوایی است بری بدان.

 سلام نشانه تواضع:

از جمله تواضع و فروتنی، سلام کردن بر هر کسی است که بر او میگذری، و نشستن در پایین مجلس است.

خنده بیجا:

خنده بیجا از نادانی است.

همسایه بد:

از بلاهی کمرشکن، همسایه ی است که اگر کردار خوبی را بیند نهانش سازد و اگر کردار بدی را بیند آشکارش نماید.

پندی گویا و جامع:

شما را به تقوی الهی و پارسایی در دینتان و تلاش بری خدا و راستگویی و امانتداری درباره کسی که شما را امین دانسته ـ نیکوکار باشد یا بدکار ـ و طول سجود و حُسنِ همسایگی سفارش میکنم. محمّد(صلی الله علیه وآله وسلم)بری همین آمده است. در میان جماعت هی آنان نماز بخوانید و بر سر جنازه آنها حاضر شوید و مریضانشان را عیادت کنید. و حقوقشان را ادا نمایید، زیرا هر یک از شما چون در دینش پارسا و در سخنش راستگو و امانتدار و خوش اخلاق با مردم باشد، گفته میشود: این یک شیعه است، و این کارهاست که مرا خوشحال میسازد. تقوی الهی داشته باشید، مایه زینت باشید نه زشتی، تمام دوستی خود را به سوی ما بکشانید و همه زشتی را از ما بگردانید، زیرا هر خوبی که درباره ما گفته شود ما اهل آنیم و هر بدی درباره ما گفته شود ما از آن به دوریم. در کتاب خدا بری ما حقّی و قرابتی از پیامبر خداست و خداوند ما را پاک شمرده، احدی جز ما مدّعی این مقام نیست، مگر آن که دروغ میگوید. زیاد به یاد خدا باشید و زیاد یاد مرگ کنید و زیاد قرآن را تلاوت نمایید و زیاد بر پیغمبر(صلی الله علیه وآله وسلم) سلام و تحیّت بفرستید. زیرا صلوات بر پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله وسلم) ده حسنه دارد. آنچه را به شما گفتم حفظ کنید و شما را به خدا میسپارم، و سلام بر شما.

اندیشه در کار خدا:

عبادت کردن به زیادی روزه و نماز نیست، بلکه [حقیقتِ] عبادت، زیاد در کار خدا اندیشیدن است.

پلیدی خشم:

خشم و غضب، کلید هر گونه شرّ و بدی است.

ویژگی هی شیعیان:

پیروان ما، گروه هی نجات یابنده و فرقه هی پاکی هستند که حافظان [آیین] مایند، و ایشان در مقابل ستمکاران، سپر و کمککار ما [هستند]. به زودی چشمه هی حیات [منجی بشریّت] بعد از گدازه توده هی آتش! پیش از ظهور بری آنان خواهد جوشید.

 ناآرامی کینه توز:

کینه توز، ناآرامترینِ مردمان است.

پارساترین مردم:

پارساترین مردم کسی است که در هنگام شبهه توقّف کند. عابدترین مردم کسی است که واجبات را انجام دهد. زاهدترین مردم کسی است که حرام را ترک نماید. کوشننده ترین مردم کسی است که گناهان را رها سازد.

 وجود مؤمن:

مؤمن بری مؤمن ،برکت و بر کافر، اتمام حجّت است.

محصول اعمال:

شما عمر کاهنده و روزهی برشمرده ی دارید، و مرگ به ناگهان میآید، هر کس تخم خیری بکارد به خوشی بِدْرَوَد، و هر کس تخم شرّی بکارد به پشیمانی بِدْرَوَد. هر که هر چه بکارد همان بری اوست. کُندکار را بهره از دست نرود و آزمند آنچه را مقدرّش نیست در نیابد، هر که به خیری رسد خدایش داده، و هر که از شرّی رهد خدایش رهانده.

شناخت احمق و حکیم:

قلب احمق در دهان او و دهان حکیم در قلب اوست.

 تلاش بری رزق مقدّر:

رزق و روزی ضمانت شده، تو را از کار واجب باز ندارد.

 عزّتِ حقگرایی:

هیچ عزیزی حقّ را رها نکند، مگر آن که ذلیل گردد و هیچ ذلیلی به حقّ نیاویزد، مگر آن که عزیز شود.

 دوست نادان:

دوست نادان، مایه رنج است.

 بهترین خصلت:

دو خصلت است که بهتر و بالاتر از آنها چیزی نیست:ایمان به خدا و سود رساندن به برادران.

 نتیجه جسارت بر پدر:

جرأت و دلیری فرزند بر پدرش در کوچکی، سبب عاقّ و نارضایتی پدر در بزرگی میشود.

 بهتر از حیات و بدتر از مرگ:

بهتر از زندگی چیزی است که چون از دستش دهی، از زندگی بدت آید، و بدتر از مرگ چیزی است که چون به سرت آید مرگ را دوست بداری.

 وابستگی و خواری:

چه زشت است بری مؤمن، دلبستگی به چیزی که او را خوار دارد.

 نعمت بلا:

هیچ بلایی نیست، مگر این که در آن از طرف خدا نعمتی است.

 اکرام بدون افراط:

هیچ کس را طوری اکرام مکن که بر او سخت گذرد.

 ارزش پند پنهان:

هر که در نهان، برادر خود را پند دهد او را آراسته، و هر که آشکارا برادرش را پند دهد او را کاسته.

 تواضع و فروتنی:

تواضع و فروتنی، نعمتی است که بر آن حسد نبرند.

سختی تربیت نادان:

پرورش دادن نادان و ترک دادن معتاد از عادتش، مانند معجزه است.

 شادی بیجا:

اظهار شادی نزد غمدیده، از بیادبی است.

جمال ظاهر و باطن:

صورت نیکو، زیبایی ظاهری است،و عقل نیکو، زیبایی باطنی است.

کلید تمام گناهان:

تمام پلیدی ها در خانه ی قرار داده شده و کلید آن دروغگویی است.

چشم پوشی از لغزش و یادآوری احسان:

بهترین برادران تو کسی است که خطایت را نادیده گیرد و احسانت را یادآور شود.

مدح نالایق:

هر که نالایقی را ثنا گوید، خود در موضعِ اتّهام قرار گیرد.

راه دوست یابی:

کسی که پارسایی خوی او، و بخشندگی طبیعت او، و بردباری خصلت او باشد دوستانش بسیار شوند.

انس با خدا:

کسی که با خدا مأنوس باشد، از مردم گریزان گردد.

خرابی مناره ها و کاخ ها:

هنگامی که قائم(علیه السلام) قیام کند، دستور به خرابی مناره ها و کاخ هی مساجد دهد.

نماز شب، سیر شبانه:

وصول به خداوند عزّوجلّ، سفری است که جز با عبادت در شب حاصل نگردد.

ادبی بسنده:

در مقام ادب بری تو همین بس که آنچه بری دیگران نمیپسندی، خود، از آن دوری کنی.